Türk zeytinyağı sektörü, 2022/2023 döneminde 500 bin tonun üzerinde zeytinyağını katma değere dönüştürmek için ihracata yük olurken, dökme ve varil ihracat için getirilen 20 kuruşluk fonla karşı karşıya kaldı. 19 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7391 Sayılı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Kararında Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı ile zeytinyağı ihracatına yönelik fonlar kesildi. Kararla, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’nun dökme ve varil zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 kuruş kesintiye gideceği bildirildi.
“Serbest piyasa ekonomisi devam etsin”
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Yönetim Kurulu, yayınladığı bildiriyle zeytinyağı ihracatındaki fon kesintisine tepki gösterdi. Türkiye’nin zeytinyağı varlıklarının hem iç pazar hem de ihracat için yeterli olduğunun altı çizilen açıklamada, finansman kararına karşı çıkılarak zeytinyağı faslında serbest piyasa ekonomik koşullarının devam etmesi gerektiği savunuldu.
Açıklamada, ihracatçıların maliyetlerini yüzde 6 artıracak fon kararının yanlış olduğunun altını çizerek, bir an önce kaldırılmasını talep etti. EZZİB Yönetim Kurulu yaptığı açıklamada; “Türkiye 2022/23 sezonuna 50 bin ton zeytinyağı stoğu ile girdi.
Hasadımız 421 bin ton olarak hesaplandı. Afrin’den gelen 30 bin ton zeytinyağına baktığımızda 501 bin ton zeytinyağımız var. 190 bin ton iç tüketim ve 150 bin ton ihracat yapacağımızı tahmin ettiğimizde yeni sezona 160 bin ton stokla gireceğiz. Türkiye’nin zeytinyağı arzında paniği gerektirecek bir durum yok.
“İhracatta gerileme var”
Zeytinyağı fiyatlarında artışların yaşandığına değinen EZZİB açıklamasında, “Türkiye zeytinyağı ihracatçıları olarak 2022-23 sezonunun 8 aylık döneminde 124 bin 791 ton ihracat gerçekleştirdik. İhracatın aylık seyrinde zaten düşüş var. Sezon sonunda ihracatımız 150 bin ton seviyesinde kalacak. Önümüzdeki sezon fiyatlar düşmeye başlarsa bugün zeytinyağı ihracatına getirdiğimiz fonları pişman ederiz” dedi.
“Verim çok düşük olmayacak”
EZZİB’den yapılan açıklamada, 2023/24 döneminde dünya genelinde zeytinyağı rekoltesinde düşüş olacağı yönündeki tespitlerin çok gerçekçi olmadığına değinildi. Açıklamada, “İspanya’da 1 milyon tonun üzerinde rekolte beklentisi var. İtalya 450 bin ton, Tunus 250-300 bin ton, Portekiz 200 bin ton, Suriye 200 bin ton, Yunanistan 150-200 bin ton. Dünyadaki bu fiyat artışları nedeniyle tüketimde 1 milyon tonluk bir azalma gündeme gelebilir. Bugünkü fiyatlar üreticinin ürününün katma değerli olması için fırsatlar sunuyor. Bu ortamda ihracata kaynak yaratmak yanlış bir karar, ihracatı engellemek mantıklı değil” dedi.
